Tên gọi và ý nghĩa của trầm hương trong các ngôn ngữ khác nhau.

[Trầm Hương trong các ngôn ngữ khác nhau] – Trầm hương được các nền văn hóa và các dân tộc biết đến và ứng dụng từ thời cổ đại, vì thế tên gọi của “trầm hương” cũng sẽ có đôi chút khác biệt. Nhưng tựu chung lại, tất cả các tên gọi đều chỉ một loại sản vật mà người Việt Nam đặt tên là Trầm Hương.

Bằng cách so sánh và đối chiếu tên gọi và ý nghĩa của trầm hương trong các ngôn ngữ khác nhau, chúng ta sẽ có góc nhìn đa chiều hơn về giá trị văn hóa của loại sản vật quý hiếm này.

Tham khảo: Các tài liệu về Trầm Hương.

“Trầm hương” trong tiếng Việt.

• Trầm Hương:
  • Từ Hán Việt: 沈香
    • 沈: trầm, chìm xuống (nước)
    • 香: hương, thơm, hơi thơm, mùi thơm
  • Theo từ điển Nguyễn Quốc Hùng: Tên một thứ gỗ quý, rất thơm và nặng, bỏ xuống nước thì chìm, chứ không nổi như các loài gỗ khác.
  • Theo Từ Điển Tiếng Việt của Hồ Ngọc Đức:
    • 1. Cây to, lá dài, gỗ màu vàng nhạt, có thớ đen, dùng làm hương và làm thuốc.
    • 2. Gỗ trầm hương dùng để làm hương, làm thuốc.
    • ví dụ: đốt trầm hương cho thơm cửa thơm nhà

Trong tiếng Việt, nếu dịch cho sát nghĩa thì “Trầm Hương” nghĩa là: “hương thơm chìm xuống nước“. Từ này để chỉ một loại gỗ có mùi thơm, khi bỏ vào nước thì chìm.

“Trầm hương” trong tiếng Trung Quốc.

• 沉香 [chénxiāng]: [Nguồn]
  • Trong tiếng Trung Quốc, trầm hương được gọi là 沉香 (chén xiāng)
  • 沉香 (chén xiāng) là tên gọi phổ biến nhất, có nghĩa là hương thơm chìm. Tên gọi này xuất phát từ đặc điểm của trầm hương là chìm trong nước.
  • Cách phát âm:
    • Quan thoại( Bính âm ) : chénxiāng( Chú âm ) : ㄔㄣˊ ㄒㄧㄤ
    • Quảng Đông ( Jyutping ) : cam  hoeng 
    • Khách Gia ( Sixian , PFS ) : chhṳ̀m-hiong
    • Min Nan ( Phúc Kiến , POJ ) : tîm-hiuⁿ / tîm-hiong

“Trầm hương” trong tiếng Nhật Bản.

• 沈香 (jinkō): [Nguồn]
  • 沈じん香こう • (jinkō) ^{←ぢんかう (dinkau)}
  • Cách phát Âm:
    • (Tokyo) じ​んこー [jíꜜǹkòò] (Atamadaka – [1])
    • IPA^(key): [d͡ʑĩŋko̞ː]
  • Đây là tên gọi phổ biến nhất, có nghĩa là hương thơm chìm. Tên gọi này xuất phát từ đặc điểm của trầm hương là chìm trong nước.

Cách viết và cách phát âm của “trầm hương” trong tiếng Nhật và tiếng Trung khá giống nhau. Tuy nhiên, hai ngôn ngữ này sử dụng hai hệ thống chữ viết khác nhau: tiếng Nhật sử dụng chữ Hán và Kana, trong khi tiếng Trung sử dụng chữ Hán.

“Trầm hương” trong tiếng Hàn Quốc.

• 침향 (chimhyang):
  • 침향 (chimhyang) là tên gọi phổ biến nhất, có nghĩa là hương thơm chìm.
  • Cách phát âm:
    • (SK Standard/Seoul) IPA^(key): [t͡ɕʰimʝa̠ŋ]
    • Phonetic hangul: [침향]

Cách viết và cách phát âm của “trầm hương” trong tiếng Hàn Quốc và tiếng Trung khá giống nhau. Tuy nhiên, hai ngôn ngữ này sử dụng hai hệ thống chữ viết khác nhau: tiếng Hàn Quốc sử dụng Hangul, trong khi tiếng Trung sử dụng chữ Hán.

“Trầm hương” trong tiếng Anh.

Trong tiếng Anh, trầm hương có hai tên gọi phổ biến:

• Agarwood: Đây là tên gọi được sử dụng rộng rãi nhất, có nguồn gốc từ tiếng Phạn “aguru” (अगरु) có nghĩa là “hương thơm”.
• Aloeswood: Tên gọi này ít phổ biến hơn, có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp “agallochum” (ἀγαλλόχουμ) có nghĩa là “gỗ thơm”.

Lý do có hai tên gọi:

• Agarwood: Tên gọi này xuất hiện sớm hơn và được sử dụng phổ biến trong các ngôn ngữ châu Á, bao gồm tiếng Việt, tiếng Trung, tiếng Nhật và tiếng Hàn.
• Aloeswood: Tên gọi này xuất hiện sau và được sử dụng phổ biến trong các ngôn ngữ châu Âu.

Ngoài ra, trầm hương còn có một số tên gọi khác trong tiếng Anh, bao gồm:

• Eaglewood: Tên gọi này dựa trên hình ảnh cây dó bầu, nơi hình thành trầm hương, thường có hình ảnh chim đại bàng.
• Gharuwood: Tên gọi này có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập “oud” (عود) có nghĩa là “gỗ”.

Lưu ý:

• Tên gọi “agarwood” được sử dụng phổ biến hơn trong tiếng Anh.
• Tên gọi “aloeswood” có thể gây nhầm lẫn với “aloes“, một loại cây khác có nhựa được sử dụng trong y học.

“Trầm hương” trong tiếng Phạn:

• Agaru (अगरु): Đây là tên gọi phổ biến nhất của trầm hương trong tiếng Phạn.
• Aguru (अगुरु): Một biến thể của “Agaru”.
  • Đây là 2 tên gọi phổ biến nhất của trầm hương trong tiếng Phạn, có nghĩa là “gỗ không nổi”. Tên gọi này bắt nguồn từ đặc tính của trầm hương là chìm trong nước do chứa nhiều dầu.

“Trầm hương” trong tiếng Ả Rập:

• Oud hoặc oudh (عود): Đây là tên gọi phổ biến nhất của trầm hương trong tiếng Ả Rập. Từ này có nghĩa đen là “que” (rod/stick) và thường được dùng để nhắc đến trầm hương dạng thanh hoặc các sản phẩm trầm hương được chưng cất, chiết xuất.
• دهن العود (Dehn al Oud): Dầu trầm hương.
• خشب العود (Khashab al Oud): Gỗ trầm hương.
• العود الهندي (Al-oud al-Hindi): Tên gọi này có nghĩa là “trầm hương Ấn Độ”, dùng để chỉ loại trầm hương có nguồn gốc từ Ấn Độ, nơi được xem là quê hương của loại gỗ quý này.
• العود الفيتنامي (al-oud al-Fietnami): Tên gọi này có nghĩa là “trầm hương Việt Nam” Đây là cách gọi phổ biến nhất, chỉ rõ nguồn gốc của trầm hương là từ Việt Nam.
  • عود فيتنام (oud fietnam): Đây là cách gọi ngắn gọn, dễ nhớ và thường được sử dụng trong giao tiếp thông thường.

Kết Luận.

Trầm hương, loại gỗ quý hiếm với hương thơm tinh tế, sở hữu nhiều tên gọi khác nhau trong các ngôn ngữ. Tuy nhiên, ẩn sau mỗi tên gọi là những điểm chung về đặc điểm và ý nghĩa đặc trưng của nó.

Điển hình, tiếng Phạn sử dụng “Agaru (अगरु)” với ý nghĩa “không nổi”, mô tả đặc tính chìm xuống nước của gỗ khi mới hình thành. Tương tự, “Oud” trong tiếng Ả Rập đơn giản là “gỗ”, thể hiện bản chất vật lý của trầm hương. Trong khi đó, tiếng Trung sử dụng “沉香” (chén xiāng) mang nghĩa “hương thơm chìm”, một cách miêu tả đầy tinh tế về hương thơm đặc biệt của loại gỗ này.

Có thể thấy, hầu hết các ngôn ngữ trong các nền văn hóa có truyền thống sử dụng trầm hương lâu đời đều sử dụng một từ có nghĩa là “gỗ thơm chìm (xuống nước)” để chỉ loại gỗ quý này. Điều này cho thấy sự nhận thức chung về đặc điểm và giá trị độc đáo của trầm hương, ngoài ra còn cho ta biết:

• Sự giao thoa văn hóa giữa các quốc gia: Tên gọi của trầm hương trong các ngôn ngữ khác nhau có thể có nguồn gốc từ cùng một ngôn ngữ, hoặc được vay mượn từ ngôn ngữ khác.
• Sự đa dạng văn hóa: Ý nghĩa của trầm hương trong các nền văn hóa khác nhau có thể có những điểm tương đồng, nhưng cũng có những điểm khác biệt.

Tên gọi đa dạng của trầm hương chính là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa và vị trí quan trọng của nó trong đời sống con người. Điều này không chỉ thể hiện sự quan sát tỉ mỉ của con người về đặc điểm của trầm hương mà còn cho thấy sự trân trọng đối với giá trị và ý nghĩa mà nó mang lại. Hành trình ngôn ngữ về “trầm hương” là minh chứng cho sự trân trọng và yêu mến mà con người dành cho loại gỗ quý này.